Η Καθημερινή: Σπάνια βιβλία και δράσεις πολιτισμού

Πηγή: Η Καθημερινή – της Βασιλικής Χρυσοστομίδου

Αν και ηλικίας μόλις ενός σχολικού έτους, η Βιβλιοθήκη της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, η οποία στεγάζεται στο κτίριο του παλιού κακουργ οδικείου, στου Ψυρρή, παράγει ήδη ουσιαστικό έργο.

Η προσφορά της νεοσύστατης βιβλιοθήκης δεν εξαντλείται στο βιβλιακό υλικό των 15.000 τόμων που παρέχει στους επισκέπτες της. Μέσα από τα σεμινάρια και τα εκπαιδευτικά της προγράμματα, με φετινή «αρμάδα» τη λειτουργία κοινωνικού φροντιστηρίου, προσφέρει πολλά περισσότερα.

«Συγγνώμη, τι είναι εδώ;» ρωτάει από την καγκελόπορτα η ηλικιωμένη κυρία τη νεαρή υπάλληλο, βλέποντας την ξύλινη πόρτα του νεοκλασικού στου Ψυρρή να ανοίγει. «Η Βιβλιοθήκη της Ιερής Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Στο βάθος θα δείτε το εκκλησάκι της Αγίας Ελεούσης, μεταβυζαντινό, του 16ου αιώνα. Θέλετε να περάσετε;», απαντάει ευγενικά η Μαρία. Κάπως έτσι υποδέχεται καθημερινά τους επισκέπτες το τετραμελές προσωπικό της βιβλιοθήκης: τρεις υπάλληλοι -Μαρία, Στέργιος, Γιώργος- και ο διευθυντής, κ. Σεβαστιανός Ανδρεάδης.

Τα παλιά σκαλοπάτια οδηγούν στην αίθουσα με τα παλαίτυπα ή παλαιότυπα – όπως χαρακτηρίζονται τα βιβλία ηλικίας 100 ετών και άνω. Απαραίτητα «αξεσουάρ», υγρόμετρα και θερμόμετρα. Χαρακτηριστική η μυρωδιά που αναδίδει το παλιό χαρτί.

Οι κλειστές βιτρίνες με τα παλαίτυπα; «Κλειδωμένες, με ασφάλειες θραύσης – κρούσης, που σημαίνει ότι η παραμικρή κίνηση ενεργοποιεί το σύστημα συναγερμού. Εδώ βρίσκονται τα πιο σπάνια βιβλία μας, με παλαιότερο ένα τετραβάγγελο του 1550. Συνολικά, διαθέτουμε περίπου 450 παλαίτυπα. Αποτελούν την πεμπτουσία της βιβλιοθήκης. Τα προσέχουμε σαν παιδιά μας!», τονίζει ο διευθυντής.

Ωστόσο, τα παλαίτυπα δεν απευθύνονται στο ευρύ κοινό, αλλά αναγιγνώσκονται μόνο για ερευνητικούς λόγους. «Κι εμείς φοράμε ειδικά γάντια όταν τα πιάνουμε, για να αποτρέψουμε τυχόν αλλοιώσεις, ενώ για να μην ανοίξουν διάπλατα οι κορυφές τους σκανάρονται ή φωτογραφίζονται και ο ερευνητής θα πάρει το απόσπασμα που τον ενδιαφέρει είτε σε φωτογραφία είτε σε cd ή dvd», διευκρινίζει ο κ.Ανδρεάδης.

Ποια είναι όμως η διαδρομή που έχουν ακολουθήσει τα βιβλία -οι τομείς, από αρχαιολογία και ναοδομία μέχρι βυζαντινή ιστορία- για να φτάσουν εδώ;

Σύμφωνα με τον υπεύθυνο της βιβλιοθήκης: «Περίπου 15.000 βιβλία έχουν μέχρι στιγμής βρει τη θέση τους στα ράφια. Αφετηρία, τα υπόγεια της Αρχιεπισκοπής -όπου στοιβάζονταν περίπου 18.000 τόμοι συνολικά- ή οι δωρεές. Απαιτείται πολύς κόπος για να μεταφερθούν εδώ. Είμαστε τρεις άνδρες που κουβαλάμε νυχθημερόν κούτες – ούτε μία μέρα δεν κατεβαίνουν τα μανίκια! Στην πραγματικότητα, εδώ λειτουργούμε όπως ένα μοναστήρι στο Αγιον Ορος: με συγκεκριμένα «διακονήματα”».

Η δράση της βιβλιοθήκης πλαισιώνεται, επίσης, με μία σειρά από σεμιναριακά και εκπαιδευτικά προγράμματα. «Επιθυμία μας, η βιβλιοθήκη να μην αποτελεί ένα χώρο «βιτρίνας» αλλά να αναπτυχθεί είτε ως χώρος αναψυχής είτε ως ερευνητικός χώρος είτε ως χώρος πολιτισμού. Γι’αυτό και το κάλεσμά μας απευθύνεται σε όλο τον κόσμο», επισημαίνει ο διευθυντής κ. Σεβαστιανός Ανδρεάδης. «Προσωπικός μου στόχος, να αναμιχθούν τα κοινωνικά στρώματα εδώ – να συζητήσει η κυρία από την Κηφισιά με την κυρία από τη Νίκαια. Μοναδική προϋπόθεση, η δίψα για μάθηση, επειδή αυτή είναι η ουσία της παιδείας». Καθόλου τυχαίο ότι μόλις αντίκρισε την προσπάθεια ολοκληρωμένη, ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος αναφώνησε: «Τώρα πάμε για την επόμενη!».

«Οταν πρωτοήρθαμε εδώ το κτίριο ήταν στέκι τοξικομανών, ενώ στο πίσω μέρος της βιβλιοθήκης, κλειστό με λαμαρίνες, πέταγαν οι διάφοροι μικροκλέφτες ό,τι είχαν: πορτοφόλια, γυναικείες τσάντες, ταυτότητες» λέει ο κ. Ανδρεάδης. «Χρήστες έρχονται ακόμη και τώρα μερικές φορές. Τους λέμε «είναι της εκκλησίας», τους δίνουμε ένα νερό, τους παρακαλούμε να μην ξανάρθουν. Με αλλοδαπούς δεν αντιμετωπίσαμε ποτέ πρόβλημα.

Η ασφάλεια μας ενημερώνει όταν πρόκειται να υπάρξει κάποια «επικίνδυνη» συγκέντρωση για να φύγουμε νωρίτερα. Σε κάθε περίπτωση, διαθέτουμε συστήματα ασφάλειας και πυρόσβεσης. Γνωρίζουμε ότι είμαστε με ανοιχτές πόρτες σε ένα από τα πιο επικίνδυνα σημεία της Αθήνας, γι’ αυτό και είμαστε προετοιμασμένοι».

Τα προγράμματα

Δύο τομείς καλύπτουν τα προγράμματα της βιβλιοθήκης. Εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά:

– Κοινωνικό Φροντιστήριο για μαθητές γυμνασίου-λυκείου. 57 καθηγητές έχουν ήδη «αναλάβει δράση», διδάσκοντας 120 παιδιά από τα Βριλήσια έως το Πέραμα. Ολιγομελή τμήματα (8 άτομα). Συμμετοχή χωρίς κοινωνικά ή οικονομικά κριτήρια. Δευτέρα έως Παρασκευή, 16.00-21.30.

– «Από τις σπηλιές στα e-readers»: Η Ιστορία της Ανάγνωσης και της Γραφής. Χρήση παλαιών μορφών γραφής (πάπυροι, περγαμηνές, γραφομηχανές κ.λπ.). Σε πανελλαδικό δίκτυο, για σχολεία.

Επιστημονικά Σεμινάρια:

– Σεμινάριο Αποδοτικού διαβάσματος: Σειρά αποτελεσματικών τεχνικών μελέτης, προσαρμοσμένες στον τύπο του κάθε μελετητή και ανάλογες με τον στόχο (εξετάσεις, επιστημονική εργασία κ.λπ.). Διάρκεια: Νοέμβριος-Φεβρουάριος. Κάθε Παρασκευή.

– Σεμινάριο Αιγυπτιακής Γραφής και Ιστορίας – Εκμάθηση Ιερογλυφικών. Διάρκεια: Μάρτιος – Ιούνιος. Κάθε Παρασκευή.

Η Βιβλιοθήκη της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών βρίσκεται στην οδό Αγ. Ελεούσης 4, στου Ψυρρή. Τηλ. 210-3245098. Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα-Παρασκευή: 09.00-15.00